مفهوم خطای سیستمی و قصور در پزشکی
تفاوت بین قصور و خطای پزشکی، یک مفهوم مهم دیگر است که باید به وضوح مشخص شود. چنانچه در بالا ذکر کردیم، قصور به معنای ارائه خدمات پزشکی زیر خط استانداردهای تعیین شده است. به عنوان مثال، در صورتی که مراقبت پزشکی لازم برای اختلال کلیه، دیالیز باشد ولی تجویز نشود، به معنای قصور پزشکی خواهد بود.
از طرف دیگر، خطای پزشکی – خطای ساده انسان در یک موقعیت خاص – است زیرا بدون تعمد صورت می گیرد. انسان ها هر از گاهی مرتکب اشتباهات ناخواسته ای می شوند. به عنوان مثال در هنگام طبخ غذا، شکر را با نمک اشتباه می گیرند. در هنگام سوخت گیری هواپیما، مخزن اکسیژن را با نیتروژن اشتباه می گیرند، یا در هنگام تجویز دارو ۱.۵ میلی گرم را با ۱۵ میلی گرم یا ۱۵ میکروگرم اشتباه می گیرند. این یک اشتباه در تصمیم گیری یا قصور نیست، بلکه از آن به عنوان خطای سیستمی یاد می شود.
یک سازماندهی خوب، خطای انسانی را تشخیص می دهد و اقدامات لازم را در مقابل آن در نظر می گیرد. دست اندرکاران مشغول به کار در مراکز بهداشتی، گاهی در خواندن دستخط اشتباه می کنند. در واقع، انسان جایز الخطا است! اگرچه یک سیستم بهداشتی خوب می تواند با تجویز کامپیوتری دارو از بروز چنین اشتباهاتی پیشگیری کند. مثال دیگر از رعایت مسائل امنیتی، بستن دستبند نام روی دست بیمار است که مانع اشتباه گرفتن بیماران با نام های مشابه می شود.
بخش ناچیزی از آسیب های پزشکی در اثر قصور به وقوع می پیوندند. بیشتر آنها نتیجه خطای سیستمی یا ریسک ذاتی دانش تجربی پزشکی هستند. بنابراین از نظر منطقی، جبران چنین جراحاتی بر عهده مراکز بهداشتی نیست، زیرا این مراکز تنها متعهد به جبران قصور پزشکی هستند. در واقع از آنجایی که خطاهای پزشکی عمدی نیستند، با بهبود سیستم، سعی در به حداقل رساندن آنها می شود. در حالی که قصور پزشکی از طریق روال قانونی، قابل بررسی است.