دسموپرسین Desmopressin

نام ژنریک:

  • دسموپرسین
  • دسموپرسین استات

نام لاتین:

  • Desmopressin Acetate

نام تجاری:

  • ®DDAVP

طبقه بندی مارتیندل :

  • هورمون های هیپوتالاموس و هیپوفیز

گروه دارویی- درمانی:

  • آنالوگ صناعی هورمون هیپوفیز خلفی
  • آنتی دیورتیک
  • ضدخونریزی

اشکال دارویی:

  • قرص: 0.1 میلی گرم، 0.2 میلی گرم
  • آمپول: 4 میکروگرم/میلی لیتر، 15 میکروگرم/میلی لیتر
  • اسپری بینی: 10 میکروگرم/دوز
  • محلول داخل بینی: 0.1 میلی گرم/میلی لیتر

دارو های هم گروه دسموپرسین:

 Corticotropin
 Vasopressin

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

  • دیابت بی مزه مرکزی نوروژنیک، شب ادراری اولیه ( با غلظت طبیعی ادرار ) ، پرنوشی موقت و پر ادراری همراه با تروما یا جراحی در ناحیه هیپوفیز،

بالغین و کودکان بالای 12 سال:

محلول داخل بینی: دوز اولیه 10 میکروگرم در زمان خواب است. برای دستیابی به پاسخ درمانی مناسب، می توان هر بار 2.5 میکروگرم به دوز شبانه اضافه کرد. اگر حجم ادرار زیاد است یک دوز 10 میکروگرمی صبح ها اضافه می گردد. جهت درمان نگهدارنده: با دوز 10 تا 40 میکروگرم در روز به صورت تک دوز یا 2 تا 3 دوز منقسم، درمان ادامه می یابد.

اسپری بینی: 10 تا 40 میکروگرم به صورت تک دوز یا 2 تا 3 بار در روز داخل بینی اسپری می شود.

کودکان 3 ماه تا 12 سال:

محلول داخل بینی: دوز اولیه 5 میکروگرم شبها در زمان خواب است. برای دستیابی به پاسخ درمانی مناسب، می توان ابتدا دوز شبانه را هر بار به مقدار 2.5 میکروگرم اضافه نمود و سپس دوز 5 میکروگرمی صبح ها اضافه می گردد. جهت درمان نگهدارنده: با دوز 5 تا 30 میکروگرم در روز به صورت تک دوز یا 2 تا 3 دوز منقسم، درمان ادامه می یابد.

تزریق زیرپوستی: 5 میکروگرم به صورت تک دوز یا 2 بار در روز تزریق می گردد.

اسپری بینی: 5 تا 30 میکروگرم  به صورت تک دوز یا 2 بار در روز داخل بینی اسپری می شود.

  • شب ادراری اولیه

بالغین و کودکان بالای 6 سال: 10 میکروگرم از محلول یا اسپری دسموپرسین شب ها هنگام خواب در هر سوراخ بینی ریخته یا اسپری می شود که در مجموع 20 میکروگرم از دارو استفاده می شود. دوز نگهدارنده 10 تا 40 میکروگرم در روز است.

  • هموفیلی A، بیماری فون ویلبراند

بالغین و کودکان: 0.3 میکروگرم/کیلوگرم از دارو با محلول نرمال سالین رقیق می گردد و در طول 15 تا 30 دقیقه انفوزیون می شود.

  • مصارف جانبی:

درمان نارسایی مزمن سیستم اتونوم مانند افت فشارخون وضعیتی در صبحگاه

پیشگیری یا درمان سردرد ناشی از پونکسیون کمری

مکانیسم اثر:

  • دسموپرسین آنالوگ وازوپرسین یا آنتی‌دیورتیک هورمون ( ADH) می‌باشد که با افزایش نفوذپذیری سلولی لوله های جمع کننده ادرار باعث افزایش بازجذب آب توسط کلیه ها می شود، در نتیجه موجب افزایش اسمولالیته ادرار و کاهش همزمان برونده ادراری می‌شود. همچنین باعث افزایش فعالیت VIII ( فاکتور ضد هموفیلیک ) یا فاکتور 8 شده و از این طریق اثر ضدخونریزی و هموستاتیک خود را اعمال می کند.

فارماکوکینتیک:

  • 20-10 درصد دارو دسموپرسین از بافت مخاط بینی(در تجویز داخل بینی) جذب می شود.
  • اثر ضد ادراری دارو طی 5-1 ساعت به حداکث اثر می‌رسد.
  • متابولیسم دارو کلیوی است.
  • نیمه عمر دارو 75 دقیقه می باشد.
  • طول اثر آنتی‌دیورتیک دارو با تجویز از راه بینی متغیر بوده و 20 – 8 ساعت است
  • دفع دسموپرسین ناشناخته است.

نکات با اهمیت:

  • این دارو به منظور درمان شب ادراری در مبتلایان به نارسایی کلیوی تجویز شده و در بیماری‌های قلبی-عروقی و زیادی فشار خون شریانی نباید مصرف شود.
  • تفاوت داروی وازوپرسین و دسموپرسین در این است که داروی دسموپرسین انتخابی عمل می کند و تمایل بیشتری به گیرنده های نوع 2 دارد و به این دلیل اثر ضدادراری دسموپرسین خیلی بیشتر از وازوپرسین است و عوارض جانبی کمتری نیز دارد.
  • محلول داخل بینی دسموپرسین با استفاده از یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر وارد بینی می گردد. بدین منظور ابتدا مقدار مناسبی از محلول به داخل لوله کشیده می شود و یک سر لوله داخل سوراخ بینی قرار می گیرد. سپس بیمار باید در سر دیگر لوله بدمد تا محلول وارد سوراخ بینی گردد.
  • در حین درمان با دسموپرسین از مصرف زیاد مایعات باید خودداری شود.
  • تجویز داخل وریدی سریع دارو ممکن است موجب افت فشار خون گردد.
  • در صورت ایجاد عوارضی مانند افزایش حساسیت، آنافیلاکسی و مسمومیت با آب مصرف دسموپرسین باید قطع گردد.

موارد منع مصرف:

  • در بیماری‌های قلبی-عروقی و زیادی فشار خون شریانی و حساسیت مفرط به دارو

موارد احتیاط:

  • آبریزش بینی به دلیل حساسیت
  • فشار خون بالا
  • احتقان یا گرفتگی بینی
  • عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
  • بیماری های عروق کرونر قلب

تداخلات دارویی:

  • کاربامازپین،کلرپروپامید یا کلوفیبرات می‌تواند موجب افزایش اثر ضد ادراری دارو گردد.
  • استفاده همزمان از داروهایی چون لیتیم یا نوراپی‌نفرین از اثر ضد ادراری می‌کاهد.

عوارض جانبی:

احتباس مایعات و کاهش سدیم خون، در صورتی که تجویز دارو بدون محدود کردن مصرف مایعات باشد ( در موارد شدید این عارضه با تشنج همراه است )

  • CNS: سردرد موقت
  • CV: افزایش مختصر فشارخون
  • EENT: احتقان بینی، آبریزش بینی، خونریزی از بینی
  • GI: تهوع، کرامپ های شکمی و دلپیچه خفیف
  • GU: آنوری، اشکال در دفع ادرار
  • Other: افزایش وزن، گرگرفتگی، آنافیلاکسی

مصرف در بارداری و شیردهی:

  • با این حال مصرف دسموپرسین در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط همراه باشد. مزایا و مضرات احتمالی این دارو باید سنجیده شود.

توجهات پزشکی – پرستاری:

  • با اندازه گیری منظم میزان مصرف و دفع آب، اسمولالیته ادرار و پلاسما و جرم حجمی ادرار، اثربخشی دارو را کنترل نمائید.
  • بیمار را هر روز وزن کنید و او را از نظر ایجاد ادم تحت کنترل بگیرید.
  • استفاده از اسپری بینی دسموپرسین ممکن است روی مخاط بینی تاثیر بگذارد.
  • جهت تزریق وریدی در افرادی که وزنشان بیشتر از 10 کیلوگرم است با 50 میلی لیتر نرمال سالین و کودکانی که کمتر از 10 کیلوگرم وزن دارند دارو را با 10 میلی لیتر نرمال سالین رقیق نمائید.
  • علائم مسمومیت با دسموپرسین عبارتند از دل درد، درد هنگام تنفس، گرگرفتگی صورت، ادم یا احتباس مایعات در بدن، سردرد و تحریک غشای مخاطی
  • برای درمان مسمومیت دوز دارو یا دفعات مصرف دارو را کاهش دهید یا در صورتی که مسمومیت شدید باشد مصرف دارو را موقتا قطع نمائید.

اسامی تجاری موجود در ایران

اسپری بینی دزمونیکس 0.1میلی گرم/میلی لیتر

اسپری بینی دزمکس

قرص زیر زبانی مینیرین ملت 120 میکروگرم

قرص زیر زبانی منیرین ملت 60 میکروگرم

اسپری بینی مینیرین 0.1میلی گرم/میلی لیتر

آمپول مینیرین 4 میکروگرم/میلی لیتر