نقش طب سنتی در درمان سرطان

غزاله حیدری؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با ابراز این‌که “طب ایرانی یک طب مزاجی و در عین حال کل‌نگر است و توصیه‌هایی برای حفظ سلامتی دارد که اگر بر اساس آن‌ها عمل کنیم در پیشگیری از انواع بیماری‌های بدخیم و مزمن مانند سرطان بسیار مؤثر است”؛ گفت: امروزه در مراکز بزرگ مراقبت از سرطان در کشو‌رهای مختلف، از طب‌های سنتی و مکمل در زمینه‌های مختلفی همچون داروهای گیاهی، ماساژ، طب سوزنی و غیره استفاده می‌شود و در این مراکز سعی می‌کنند که به‌صورت تلفیقی کنار درمان‌های رایج از طب سنتی هم به‌عنوان درمان کمکی استفاده کنند.

وی افزود: در ایران هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم اما تقریباً از سال 95 بیمارستان شهدای تجریش مشاوره و ارائه خدمات به این بیماران را آغاز کرده است.

متخصص طب سنتی درباره خدماتی که افراد مبتلا به سرطان و بیماری‌های صعب‌العلاج می‌توانند از متخصصین طب ایرانی دریافت کنند؛ گفت: طبق مطالعات تقریباً 60 درصد از سرطان‌ها بر اثر عوامل محیطی به وجود می‌آیند این یعنی ما با اصلاح سبک زندگی و توصیه‌های غذایی می‌توانیم از 60 درصد سرطان‌ها پیشگیری کنیم. اگر روی این توصیه‌های طب سنتی ایرانی مثل ورزش و تحرک، مدل غذا خوردن، انواع غذاهایی که می‌خوریم، کنترل استرس‌ها و حالات روحی روانی کار کنیم، امیدوار هستیم بتوانیم نقش مهمی در پیشگیری از سرطان داشته باشیم، لذا بیمارانی که انکولوژیست‌ها (متخصصین سرطان) به ما ارجاع می‌دهند غالباً برای کاهش عوارض بیماری و عوارض درمان‌های رایج، گرفتن رژیم غذایی و گاهی هم برای عارضه‌ای خاص است.

وی تصریح کرد: این درمان‌ها بر این اساس است که طب سنتی یک طب مزاجی است، یعنی بر اساس مزاج افراد و شرایطی که در آن قرار دارند برای آن‌ها توصیه‌های غذایی و سبک زندگی داریم و برای هرکس براساس شرایط خود فرد توصیه می‌کنیم، در مورد افراد مبتلا به سرطان هم همین‌طور است زیرا اگرچه گفته می‌شود که مثلاً فرد مبتلا به سرطان است اما این‌طور نیست که همه بیماران در یک شرایط باشند و از یک عارضه درمانی اذیت شوند بنابراین خود فرد را در نظر می‌گیریم و براساس آن شخص توصیه می‌کنیم. در مراکز درمانی بزرگ دنیا مثل مرکز سرطان “ام‌دی اندرسون دانشگاه تگزاس” شخصی‌سازی کردن درمان شعارشان است و دقیقاً این همان کاری است که ما در طب سنتی انجام می‌دهیم، یعنی براساس مزاج فرد و شرایط خاص او توصیه و درمان انجام می‌دهیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این‌که طب سنتی و درمان‌های گیاهی نمی‌توانند جایگزین درمان‌های رایج مثل شیمی‌درمانی باشند، اظهار کرد: اساس بسیاری از داروهای بسیار کاربردی در شیمی‌درمانی که امروز استفاده می‌شود، گیاهی است، یعنی در زمان حاضر چندین نوع داروی شیمی‌درمانی داریم که پایه گیاهی دارند ولی اگر بیمار بخواهد صرفاً یک داروی گیاهی استفاده کند و به‌فرض آن دارو آن‌قدر قدرتمند باشد که جلوی رشد سلول‌های تومور را بگیرد، خب، این دارو قطعاً روی سلول‌های سالم هم اثر می‌گذارد و عوارض جانبی زیادی دارد، بنابراین این تصور که اگر به‌جای شیمی‌درمانی داروی گیاهی مصرف کنید هیچ عوارض و ضرری ندارد غلط است، در نتیجه من به همه بیماران توصیه می‌کنم از درمان‌های رایجی که برای درمان سرطان مثل شیمی‌درمانی، جراحی، رادیوتراپی وجود دارد حتماً استفاده کنند، چون استفاده از فراورده‌های طب ایرانی که بدون عوارض باشد اصلاً قابل مقایسه با درمان‌های رایج نخواهد بود، مثلاً خوردن یک دمنوش ساده یا یک دارو یا فرآورده گیاهی، هرگز از لحاظ سرعت و مقدار تأثیر قابل مقایسه با درمان‌های رایج نیست، به‌خصوص در تومورهایی که سرعت رشد زیادی دارند. در این بیماران اگر به‌سرعت درمان‌های رایج آغاز نشود دچار متاستاز و انتشار سرطان به قسمت‌های دیگری از بدن می‌شوند.

حیدری‌راد با تأکید بر این‌که بیماران حتماً درمان‌های رایج را داشته باشند و کنار آن از درمان‌های سنتی به‌صورت مکمل و تلفیقی استفاده کنند؛ گفت: ما همیشه کنار درمان‌های رایج برای بیمارانمان توصیه‌هایی داریم، درمان‌های ساده‌ای انجام می‌دهیم تا عوارض داروهای شیمی‌درمانی، جراحی و رادیوتراپی کاهش پیدا کند و تحمل این دوران برای بیماران خیلی راحت‌تر باشد و در حقیقت کیفیت زندگی بهتری را بتوانیم در دوره درمان برای بیماران حفظ کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه به بیمارانی اشاره کرد که در حین درمان با مشاوره گرفتن از افراد ناآگاه اقدام به مصرف برخی دمنوش‌ها و داروهای گیاهی رایج می‌کنند و ممکن است در روند درمان آنها اختلال ایجاد شود.

متخصص طب سنتی با بیان اینکه ممکن است این تجویزهای نابجا تداخل اثر با داروهای دیگر بیمار داشته باشند و اثر داروهای شیمی‌درمانی‌ و هورمون‌درمانی‌ بیمار را کم کنند، گفت: یک توصیه کلی این است که بیماران به کسانی که در این زمینه آگاهی و تخصص دارند مراجعه کنند چرا که درمان سرطان بسیار حیاتی است و داروهای تجویزشده یک زمان طلایی دارد که نباید از دست برود، همچنین افراد متخصص عوارض و تداخلات دارویی و غذایی را می‌شناسند و می‌توانند میزان این تداخلات را کم کنند.

وی ادامه داد: به‌نظر من اگر طب سنتی ایرانی به‌صورت تخصصی در زمینه سرطان کار کند می‌تواند بسیار عالی عمل کند و مؤثر باشد، به این دلیل که رژیم غذایی را که برای بیماران لازم است بر حسب شرایط جسمی و درمانی‌ بیمار و شرایط مزاجی‌اش تنظیم می‌کنیم، البته اگر کسی هم نظر و ایده‌ای دارد که یک گیاه دارویی یا داروی گیاهی می‌تواند مؤثر باشد، باید با تحقیق و پژوهش آن را ارائه کند.

این پزشک و متخصص طب سنتی افزود: ما در حال انجام مطالعات حیوانی متعددی روی اثرات ضد تومورال و ضد سرطانی و مؤثر بودن برخی داروهای طب سنتی هستیم. در دنیا هم روی داروهای گیاهی کارهای خوبی انجام شده است و به این سمت رفته‌اند تا از آن‌ها داروهای مؤثری برای درمان‌ سرطان پیدا کنند. در زمینه کاهش عوارض شیمی‌درمانی هم مطالعات متعددی داشته‌ایم و نتایج بسیار خوبی در کنترل عوارضی مثل گرگرفتگی، ضعف بیماران، سوزش ادرار، سوزش مقعد، دردهای معده، ترش کردن معده، تهوع، اختلالات خواب، خشکی دهان و ضعف اندام‌ بیماران به دست آورده‌ایم.